راه همزیستی باز است - ورزش و تندرستی

به گزارش ورزش و تندرستی، مهدی اسماعیل پور-خبرنگار: فعالیت شرکت ها، کارخانه، کارگاه ها و در مجموع صنایع ریز و درشت یکی از چالش ها و تهدیدهای محله های غرب تهران است.

این صنایع اغلب در حاشیه بزرگراه های شهید لشکری (جاده مخصوص)، بزرگراه فتح (جاده قدیم) و بزرگراه تهران ـ کرج (بزرگراه شهید فهمیده) متمرکز شده اند و سال هاست که مسائلی نظیر آلایندگی آب و خاک و هوا، سر و صدا، شب مردگی، ترافیک و تردد خودروهای سنگین را با خود به ارمغان آورده اند. این موضوع باعث شده تا اغلب شهروندان نسبت به همسایگی و همجواری صنایع با محل زندگی شان ناراضی و شاکی باشند و چنین پیوندی را نامیمون و نامبارک بدانند.

از طرف دیگر حضور صنایع در هر شهر و محله ای باید اشتغال و رونق مالی و ثروت به همراه خود بیاورد، اما اوضاع در اینجا برعکس است و محله هایی که صنایع بیشتر و بزرگ تری دارند، به همان اندازه بی رونق تر و فقیرتر هستند!

بحث صنعت و سکونت که به شکل پررنگ تری در مناطق غرب پایتخت جریان دارد، برخلاف بعضی از اظهار نظرهای شعارگونه، چندان مسالمت آمیز و محبت آمیز نبوده و به قول معروف جاده این همسایگی دوطرفه نیست. در این گزارش ضمن آنالیز میزان بافت صنعتی در مناطق مختلف، به دنبال پاسخی برای این پرسش هستیم که چرا، برخلاف نمونه های پیروز خارجی، اینجا بین صنعت و سکونت دوستی و آشتی برقرار نیست. دیدگاه تازه و تجربه نوپا اما نسبتاً پیروز شهرداری منطقه 21 برای آشتی دادن صنعت و سکونت هم به عنوان یک نمونه پیروز داخلی مورد توجه نهاده شده است.

• وقتی دروازه تهران از آزادی به وردآورد رسید

صالح صیامی از ساکنان قدیمی و عضو شورایاری منطقه21 درباره همجواری صنعت و سکونت در این محدوده از غرب تهران می گوید: مراکز صنعتی زمانی در این محدوده شکل دریافتد که میدان آزادی مرز غربی تهران بود. محدوده ای که امروز به عنوان منطقه 21 می شناسیم، آن وقت ها چند روستا مانند وردآورد، چیتگر و تهرانسر بود که بین زمین های کشاورزی و باغ ها و دشت های وسیع قرار داشتند.

اما به مرور و به ویژه در 40 سال اخیر، تهران به سمت این کارخانه و کارگاه ها حرکت و گسترش پیدا کرد. در جوار کارخانه ها، شهرک هایی نظیر دانشگاه، شهرداری، غزالی و چیتگر ساخته شد. از سوی دیگر کارخانه ها هم توسعه پیدا کردند تا صنعت و سکونت کاملاً به یکدیگر نزدیک شده و این مجاورت و همجواری شکل بگیرد. در سال های گذشته صحبت از این بود که به مرور مراکز صنعتی از محدوده شهر خارج شوند، اما خب نه تنها چنین اتفاقی نیفتاد که برعکس کارخانه ها بزرگ تر هم شدند. با وجوداین، صیامی معتقد است که همزیستی صنعت و سکونت می تواند مسالمت آمیز باشد:

در کشور ترکیه شهرهای زیادی هستند که صنعت و سکونت به خوبی و خوشی در کنار هم روزگار می گذرانند. برای رسیدن به چنین شرایطی، کافی است همه چیز کنترل شده و سرجای خودش قرار داشته باشد. کمترین مشکل ما با صنعتی ها این است که علاوه بر رفت وآمد زیاد سرویس ها و توقف مشکل ساز آنها در حاشیه محله ها، بخش زیادی از کارکنان هم با وسیله شخصی به محل کارشان می آیند و برای مثال در خیابان 55 در 4 لاین ماشین پارک است و حتی در کوچه پسکوچه ها هم جای پارک پیدا نمی شود.

این در شرایطی است که اگر نیروی کار این مراکز صنعتی از افراد محلی و بومی باشند، با 10 الی 15 دقیقه پیاده روی از خانه به محل کارشان می رسند و نیازی به این همه سرویس و آوردن خودرو شخصی نیست. اگر مردم محله ببینند که کارکنان این کارخانه ها اعضای خانواده و بچه محل های خودشان هستند خیلی از مسائل را تحمل می نمایند و بسیاری از مسائل مانند ترافیک و آلودگی که خودروها ایجاد می نمایند رفع خواهد شد.

• یک محله صنعتی و باقی قضایا

رحمت الله راجی از ساکنان قدیمی منطقه 9 و اعضای شورایاری این منطقه از تجربه ای پیروز در تعامل بین صنعت و سکونت می گوید: منطقه 9 نخستین و تنها منطقه تهران است که محله ای صنعتی به نام فتح صنعتی دارد. منطقه ما 8 محله داشت که محله فتح صنعتی هم به عنوان نهمین محله به آن اضافه شد. فتح صنعتی به خاطر محلی بودنش شورایاری و دبیر شورایاری دارد. تشکیل چنین محله ای در منطقه ما بسیار تأثیرگذار بود.

اگر نیروی جویای کاری در محله ها و منطقه باشد، او را به دبیر شورایاری فتح صنعتی معرفی می کنیم تا در یکی از صنایع آنجا برایش کار پیدا کند. این تعامل بسیار جالب است. اما این ماجرا چندان رسانه ای نشده و گزارشی از آن تهیه نکرده اند. وجود مراکز صنعتی و محلی شدن آنها برای منطقه 9 مفید بوده و باعث شده است تا برای افراد جویای کار اشتغالزایی شود. شورایاری این محله صنعتی در جاهایی که باشد، به مردم و محله های دیگر هم یاری می نماید.

در شکل دریافت چنین رابطه ای شهرداری منطقه هم تأثیرگذار بوده و نقش دارد: در شکل دریافت چنین رابطه ای شهرداری منطقه خیلی یاری کرد و نقش پررنگی دارد. شهرداری به این محله صنعتی، سرای محله داد و در توسعه آن مشارکت جدی داشت. البته چند محله در این منطقه وجود دارد که با صنعتی ها مشکل دارند:

سرآسیاب مهرآباد، مهرآبادجنوبی و شمشیری محله هایی هستند که با صنعتی ها مسائلی دارند. فضای صنعتی ای در 45 متری زرند به حالت متروکه یا نیمه تعطیل درآمده که باعث بروز مسائلی شده است. یک کارخانه فعال در صنعت برق هم در محله مهرآباد جنوبی داریم که سر و صدا و آلودگی زیادی ایجاد می نماید و صدای مردم را در آورده. مشکل مردم با ساختمان کفش ملی هم به قوت خود باقی است.

• اینجا کارخانه و مرکز صنعتی ندارد

برخلاف منطقه 21 و دیگر مناطق غربی پایتخت، در منطقه 22 هیچ واحد صنعتی و کارخانه ای وجود ندارد و آن بخش هایی که از کارخانه های بزرگ به این محدوده کشیده شده اند در زمینه های علمی و تحقیقاتی، فرهنگی، ورزشی، خدماتی و رفاهی فعالیت دارند و در آنها خبری از فراوری کالا نیست. این موضوع به طرح تفصیلی منطقه 22 بر می شود که در آن فضایی برای فعالیت و حضور کارخانه ها و مراکز صنعتی دیده نشده است.

احسان صفایی معاون خدمات شهری و محیط زیست منطقه 22 به ورزش و تندرستی محله می گوید: 22 محدوده تجاری، تفریحی و مسکونی است و طبق طرح تفصیلی در آن جایی برای فعالیت صنعت دیده نشده است. در واقع در این محدوده، مراکز صنعتی به معنای کارخانه و مکانی که در آن کالا فراوری و ساخته می شود نداریم. کارخانه ها و صنعتی ها آن سوی بزرگراه و در منطقه 21 متمرکز شده اند.

• منطقه 5

درصد مسکونی: 38

درصد صنعتی: 0/3

درصد سایر: 61

واحد صنعتی: 162

• منطقه 9

درصد صنعتی: 20/7

واحد صنعتی: 766

• منطقه 21

درصد مسکونی: 17

درصد صنعتی: 72

درصد سایر: 11

واحد صنعتی: 800

• منطقه 22

درصد مسکونی: 99

درصد صنعتی: 0

درصد سایر: 1

واحد صنعتی: 0

• دریچه
• همجواری مراکز صنعتی و مسکونی در گفت وگو با مدیرعامل کارخانه داروسازی خوارزمی
• می تواند معامله دوسر سود باشد

سیاست شهرداری منطقه21، جلب مشارکت و استفاده از ظرفیت صنایع در قالب مسئولیت های اجتماعی است. برهمین اساس چند طرح عمرانی ساخت بوستان، پیاده راه سازی و نگهداری از آنها با مشارکت و همکاری بعضی از شرکت و کارخانه فعال در منطقه افتتاح و کلنگ زنی شد. شرکت داروسازی خوارزمی و شرکت های زیرمجموعه آن حضور فعالی در این طرح داشتند که افتتاح بوستان التیام و کلنگ زنی بوستان خوارزمی در شهرک استقلال نتیجه آن بود.

درباره همزیستی صنعت و سکونت در پهنه غربی تهران به ویژه مناطق21 و 9 که شرکت ها و کارخانه ها حضور پر رنگ تری دارند، با پیمان ترحمی مدیرعامل این شرکت، به گفت وگو نشستیم. در این گفت وگو شعار همزیستی مسالمت آمیز صنعت و سکونت و راه های تحقق آن مورد بحث و آنالیز نهاده شد.

• به نظر شما در شرایط فعلی همزیستی مسالمت آمیزی بین صنعت و سکونت وجود دارد؟

این همجواری و همزیستی هنوز مسالمت آمیز و محبت آمیز نیست و از این همسایگی سودی به مردم محله ها نرسیده است. اما این همجواری می تواند محبت آمیز و مسالمت آمیز باشد. برای نمونه می توان به ساخت بوستان ها و پیاده راه هایی که توسط بعضی از صنایع منطقه و با مشارکت شهرداری اجرا شده اشاره نمود. این کارها و طرح هایی از این دست، باید در قالب مسئولیت های اجتماعی صنایع ادامه پیدا کند و تداوم داشته باشد تا مردم آثار مثبت این همزیستی را ببینند و لمس نمایند.

• فعالیت این تعداد از کارخانه و شرکت و کارگاه یعنی وجود یک بازار بزرگ کار و اشتغال که نیروهای بومی صندلی و سهم چندانی در این سفره بزرگ کسب و کار ندارند؟

صنایع نمی توانند تمام نیروی کارشان را از بین افراد بومی انتخاب و تکمیل نمایند، اما می توانند نیروهای بومی آماده کار را جذب نمایند. اتفاقاً این موضوع به سود صنایع و کارخانه ها است. از یک طرف در هزینه هایی مانند سرویس رفت وآمد نیروی کار صرفه جویی می شود و از طرف دیگر باعث ایجاد احساس تعلق در مردم و نیروی کار خواهد شد. در این صورت مردم نه تنها صنایع را مزاحم نمی دانند که به آن احساس تعلق هم پیدا خواهند کرد.

• پس به اعتقاد شما می شود آنها را در کنار هم حفظ کرد به شکلی که هردو از این همجواری رضایت داشته باشند؟

نه فقط در تهران بلکه در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته هم کارخانه ها و صنایع پاک در داخل شهرها و بافت مسکونی قرار دارند. به لحاظ منطقی و مالی هم که حساب کنیم نمی شود کیلومترها بین کارخانه ها و شهرها فاصله انداخت، چون مثلاً همین رفت وآمد نیروی کار هزینه های زیادی دارد. همزیستی مسالمت آمیز صنایع پاک و بافت مسکونی به سود هر دوطرف است.